WA@H: Verbeteren van autonomie dankzij slimme thuismonitoring

Wat is WA@H? 

Wallonie Assist@Home is een project dat onderzoekt of het installeren van omgevingssensoren en valdetectiearmbanden in de woning van gebruikers reële voordelen biedt. De gebruikers zijn voornamelijk personen ouder dan 65 jaar of mensen met een erkende handicap; de criteria om in aanmerking te komen werden bepaald in het kader van de projectoproep door het Waalse Gewest. De sensoren, geplaatst in ruimtes zoals de woonkamer, slaapkamer en keuken, monitoren dagelijkse bewegingen en routines en detecteren ongebruikelijke patronen. Als een anomalie wordt vastgesteld, verzamelt Télé-Secours (telezorgdienst) deze informatie om te beoordelen welke reactie passend is. Gaat het om een belangrijke verandering in de routine of een mogelijke val? Hierdoor kan Télé-Secours tijdig hulp bieden wanneer het nodig is. Bovendien worden de sensoren aangevuld met een automatische valdetectiearmband die een sterkere waarschuwing verzendt en Télé-Secours snel in staat stelt contact op te nemen met de gebruiker éénmaal deze wordt geactiveerd.

De link tussen WA@H en de 8 Principes 

Onze missie is om de autonomie van gebruikers te ondersteunen en een eventuele opname uit te stellen, zodat ze zo lang mogelijk veilig thuis kunnen blijven wonen. Hiervoor werd een lijst met criteria voor het evalueren van de technologie opgesteld, die vervolgens werd gebruikt als onderdeel van een overheidscontract om de technologie aan te kopen en deze te testen.

Het doel van ons onderzoeksproject is om te bepalen of deze technologie echt nuttig is. We zijn er niet om techbedrijven te promoten. Aangezien technologie in deze sector nog niet volledig betrouwbaar is, is onze strategie om te beoordelen hoe ze werkt en zo potentiële voordelen voor de gebruikers te identificeren. Het proces begon in 2023 met een consortium van thuishulpdiensten, ergotherapeuten, Télé-Secours, experts uit de gehandicaptensector, sociale diensten, methodologie-experten, en wetenschappelijke en academische experts om een gestructureerde aanpak te garanderen en alle nodige aanbevelingen op te nemen (Principe 6). 

Aan de hand van voorbereidende gesprekken met ontvangers van thuis- en familiehulp konden we hun noden identificeren en vervolgens bestuderen of dit soort technologie al dan niet aan deze noden voldoet. We gebruikten geanonimiseerde data (om conflicten te vermijden) van ongeveer 20.000 abonnees van Télé-Secours om zo persona's te ontwikkelen en te kunnen beoordelen in hoeverre de voorgestelde oplossingen voldoen aan de noden van gebruikers (Principe 1). De gebruikers centraal plaatsen is essentieel; zonder aandacht voor hun noden en hun toestemming is er geen zinvolle vooruitgang mogelijk..

“We wilden geen nood creëren, maar inspelen op een bestaande nood”. 

Het onderzoek dat volgde, richtte zich op het selecteren van de meest geschikte technologie uit de bestaande opties voordat we het veld ingingen. Onze aanpak is om eerst te beoordelen wat deze sensoren kunnen detecteren en dan de juiste reactie te bepalen. Als iemand bijvoorbeeld normaal gesproken in zijn slaapkamer slaapt, maar de nacht voor de tv doorbrengt, moet er dan een waarschuwing worden geactiveerd? Niet noodzakelijk. We begonnen met het ontmoeten van technologiebedrijven om hun aanbod te onderzoeken en de betrouwbaarheid en bruikbaarheid van elke technologie te verifiëren. We zorgden ervoor dat de kwaliteitsborging werd ondersteund door data-analyses en wetenschappelijk bewijs, waarbij de onderzoeksresultaten werden gedocumenteerd in academische publicaties (Principe 7).

Vervolgens werden laboratoriumtests uitgevoerd, waarbij ingenieurs valpartijen en andere scenario's simuleerden om de technologie verder te evalueren. In mei 2024 stelden we een testgroep samen van 42 gebruikers, met maandelijkse follow-ups om de voortgang te controleren en directe feedback te verzamelen (Principe 2). In oktober 2024 is een bredere uitrol gestart die nog steeds doorgaat, met plannen om subgroepen te creëren om specifieke vragen aan te pakken, waarbij gebruikers altijd betrokken zijn (Principe 2).

Geïnformeerde toestemming staat centraal; we voorzien gebruikers van alle benodigde informatie, zodat ze zelf kunnen beslissen of ze wel of niet deelnemen (Principe 3). Télé-Secours dient als vangnet voor het geval de valarmband niet werkt. Voor het datagebruik kan alleen Télé-Secours abonneenummers koppelen aan de identiteit van de gebruikers, waardoor de privacy wordt gewaarborgd, met toestemming van de gebruikers en in overeenstemming met onze garantie voor veilig datagebruik (Principe 4).

In de toekomst willen we focusgroepen organiseren met vrijwilligers om feedback te verzamelen en de richting van het project te bepalen, om zo de participatieve governance te bevorderen (Principe 6). Op basis van feedback hebben we al aanpassingen gedaan, zoals het beëindigen van de samenwerking met een bedrijf vanwege problemen qua betrouwbaarheid. Het vergroten van de bekendheid van deze principes en het betrekken van meer partners is cruciaal, en workshops en casestudies zullen helpen om deze principes over te brengen aan een breder publiek (Principe 8). Voor organisaties die deze principes willen toepassen, is het essentieel om er vanaf het begin rekening mee te houden, gebruikers er direct bij te betrekken en stap voor stap vooruitgang te boeken.

“Hoe kan men oplossingen ontwikkelen zonder ervaring in de echte wereld? 

‍

Uitdagingen:

Het is moeilijk om de betrouwbaarheid van deze technologie en de maturiteit van de sector nauwkeurig te beoordelen, enkel op basis van laboratorium testresultaten. Daarom wilden we de technologie in het veld testen om te zien hoe deze presteerde bij daadwerkelijke gebruikers. Met de huidige groep van 42 deelnemers beschikken we nog niet over voldoende data om het nut of de relevantie ervan te bevestigen, aangezien de tijd te kort was voor een voldoende inzicht. Sommige gebruikers stuurden in drie maanden geen enkele waarschuwing. Aangezien het project tot eind 2025 loopt, zien we na verloop van tijd misschien meer bewijzen van het voordeel, maar voorlopig blijft het beperkt.

Een aanzienlijke uitdaging is het selecteren van de technologie die voldoet aan de noden van ouderen, die misschien gerustgesteld willen worden dat het er is om hen te helpen, en niet om te controleren. Daarnaast hebben we ervoor gekozen om niet alle data die via de app worden vastgelegd door te geven aan familieleden om te voorkomen dat er overmatige waarschuwingen worden gegenereerd.

“Technologie moet er zijn om mensen te helpen, niet om ze te controleren”

Een andere uitdaging bij het werven van gebruikers is het vinden van mensen met verschillende profielen om een grondig inzicht te verzamelen. We zijn op zoek naar gevarieerde profielen om de effectiviteit van de technologie bij verschillende individuen te kunnen beoordelen.

‍